ICM: Compassionate Midwifery

De olifant in de kamer

Tijdens de ochtendsessies van dag 5 was het weer enorm moeilijk om te kiezen. The Lancet series on Midwifery? Facilitating Normal Birth? Women’s experiences of Care? Facilitating Critical Thinking? Of 1 van de 23 andere? En om 9.45 nog een ronde met tig opties…. 

Uiteindelijk voorrang gegeven aan mijn persoonlijke ‘selection en conformation bias’ (daarover meer in een ander blog) en ‘Reducing Fear, Preventing Trauma’ bezocht. Jocelyn Toohill uit Australie presenteerde haar onderzoek naar trauma en angst bij zowel moeders als verloskundigen. 

 

 

Bij de verloskundigen was dat verder uitgesplitst in hun persoonlijke trauma (opgelopen bij hun eigen bevallingen) en hun werk gerelateerde trauma. De thema’s die zij vond bleken behoorlijk vergelijkbaar. Een groot thema was de Dood, evenals ‘angst voor het onbekende’. Bij verloskundigen was dit dan ‘angst voor de onvoorspelbaarheid’ (van een baring). Bij moeders een belangrijk thema: ‘gebrek aan vertrouwen in de zorgverlener(s)’ en overeenkomstig bij verloskundigen: ‘beoordeeld en beschuldigd worden’ (door cliënten of collega’s). Een ander pijnlijk thema bij (getraumatiseerde) verloskundigen was ‘verlies van passie voor fysiologie’. Ik denk helaas wel thema’s die we allemaal herkennen. Bij onszelf of bij collegae. 

Een meerderheid van de getraumatiseerde verloskundigen wilde niet uitgebreid ingaan op hun persoonlijke trauma. Sommigen vonden de vragen zelfs ‘offensive’ vanwege de implicatie dat hun traumatische ervaringen invloed zouden hebben op hun professionele gedrag. Bij de vragen over werk gerelateerd trauma bleek naast ervaringen met ‘negative outcomes’ de grootste thema’s te zijn: ‘being disrespected as a midwife’ en ‘witnessing disrespect of women’ en de interactie tussen die twee. Amerikaanse doula Kathi Valeii schreef ooit een pijnlijk verhelderend artikel over dit taboe onderwerp. Hoe diep de impact is van het gedwongen zijn om te zien hoe iemand slecht behandeld wordt of zelfs echt 'obstetric violence' ervaart en er niets aan kunnen doen. En waarbij je je ook zelfs medeplichtig kan voelen aan ‘de dader’ doordat je erbij bent, niets doet en deel uitmaakt van hetzelfde werkkader. Persoonlijk denk ik dat dit misschien wel de grootste factor is die het bevorderen van samenwerking en integrale zorg (in wat voor vorm dan ook) belemmert. Het is een grote olifant die in de kamer staat waarvan iedereen krampachtig probeert te doen alsof die er niet is. Ondertussen laat die olifant diepe sporen achter in ons onderbewustzijn. Dit beïnvloedt zowel ons vermogen tot samenwerking (vertrouwen!), als onze relatie met cliënten. Dat laatste door de projectie van onze angst op de cliënt (“met een BMI van 35 kan je beter niet thuis gaan bevallen”). Ik denk daarom dat het heel goed is dat ICM (mede dankzij de nieuwe president, u weet wel wie) de focus op ‘veiligheid’ gaat verleggen naar ‘humanisering’ van de geboortezorg. Omdat veiligheid sowieso al besloten ligt in een humane geboortezorg. En (medische/fysieke) veiligheid alleen is niet genoeg om kwalitatief goede zorg te leveren. Dat kan pas als je je helemaal veilig voelt, ook emotioneel. En wij verloskundigen weten als geen ander hoe belangrijk die emotionele veiligheid is om goed te kunnen baren. Niet alleen als barende, maar ook als bijstander.

Compassionate Midwifery

Een dag eerder woonden Suze Jans en Pien Offerhaus de lezing van Diane Menage bij over compassionate midwifery. Zij heeft een 'concept analysis' gedaan over het begrip 'compassionate care' omdat er nog geen eenduidige definitie van compassionate midwifery bestaat. Bij een 'concept analysis' bekijk je systematisch wat hierover geschreven is en vergelijkt de verschillende beschrijvingen om tot een definitie te komen. Menage's definitie van compassionate midwifery is daarmee geworden 'meevoelen met het lijden van de moeder en proberen het te verlichten'. Daarmee gaat het verder dan het begrip empathy, omdat er ook duidelijk een actie van de zorgverlener verwacht wordt. Pien Offerhaus zal hier het septembernummer van het TVV meer aandacht aan geven. Voor nu vond ik het een interessant begrip in relatie tot 'reducing fear en trauma' bij vrouwen en zorgverleners. Ik vermoed namelijk dat als je zorg 'compassievol' is, dit sowieso zal bijdragen aan het voorkomen van trauma omdat je dan echt in voelt wat de angst van je cliënt is en actief probeert dit te voorkomen of op te lossen. En tegelijkertijd vermoed ik dat je niet compassievol kan werken zonder eerst je eigen angsten onderzocht te hebben. Hoe dan ook een erg interessant onderwerp om te introduceren in de Nederlandse geboortezorg. En compassionate midwifery lijkt mij per definitie bij te dragen aan humanisering van de geboortezorg.

ICM: Laatste dag

Mijn vorige blog eindigde met Kairos en daar ben ik vervolgens nog maar even in gebleven...
We slaan daarom nu even een dag over en gaan rechtstreeks naar de afsluiting van ICM 2017.

Die laatste dag is meestal een vreemde mengelmoes tussen vermoeidheid, weemoed en soms ook nog vervoering. Het is een dag die eerder eindigt (14.00) met een lange brunchsessie en 2 korte rondes lezingen ervoor. En om 13.00 dan echt eindigt met de ‘closing ceremony’.

Vermoeidheid

Het is veel, 5 dagen ICM. Ik hoop dat u die mij gevolgd heeft de afgelopen dagen dat een beetje mee heeft gekregen. Ik wist van tevoren dat ik onmogelijk ‘alles’ kon overbrengen van wat er hier gebeurt. Omgekeerd kon ik niet bijhouden wat er ondertussen in Nederland gebeurde met fakkeltochten die eerst wel en toen weer niet doorgingen en het Algemeen Overleg geboortezorg op woensdag. De hier aanwezige KNOV bestuurs- en bureauleden deden dat wel, of probeerden het althans naar beste kunnen. Dus zij vertrekken hier echt met hun tong op hun schoenen. Ik beschouw mijzelf als een bijzonder kritisch KNOV-lid en ik hoop dat meer leden dat mogen zijn of worden. Want alleen kritische leden houden een bestuur scherp. Maar het was ook goed en verhelderend om eens van heel dichtbij te zien en te horen wat het bestuur nu precies doet in de wandelgangen en wat de dilemma’s zijn bij het laveren tussen alle beladen meningen en gebeurtenissen in het verloskundige landschap. Vroeg op, laat naar bed, internationale contacten leggen en onderhouden, reageren op wat er ondertussen thuis gebeurt en kijken hoe ICM hierbij behulpzaam kan zijn. Veel gebeurt achter de schermen en dat kan behoorlijk frustrerend zijn voor de leden thuis. Als lid hier, vond ik het gesprek met bestuur en leden op maandagavond een mooie gelegenheid om elkaar beter te kunnen begrijpen. Top dat daar tijd voor werd vrijgemaakt en heel mooi om te zien hoe er respectvol naar elkaar geluisterd werd. Een mooie generale voor de extra ALV na de zomer over dit onderwerp. Ik hoop dat we in Nederland, net als internationaal, zowel de gezamenlijke waardes als de verschillen kunnen benoemen (‘agree to disagree’) en vanuit wat ons bindt een plan kunnen maken waarbij de verschillen elk hun gelijkwaardige plaats kunnen behouden. Wat dat betreft is ICM een voorbeeld waarbij we als verloskundigen nationaal en internationaal telkens moeten blijven zoeken naar zorg die niet ‘too little too late’ is maar zeker ook niet ‘too much too soon’. Voor mij zijn de kernwaarden voor Nederland in elk geval fysiologie, compassie, autonomie en risicoselectie door de verloskundige. Maar het is natuurlijk nog veel belangrijker om in september te horen wat u vindt dat die kernwaarden zijn! Wat verbindt ons waardoor we samen kunnen optrekken voor een sterke eerstelijn en het waarborgen van ‘zinnige, zuinige’ (en humane!) zorg voor vrouwen?

Weemoed

Als je in de ochtend binnen komt wemelt het al meteen van de bezoekers met koffers en tassen die na afloop direct doorgaan naar het vliegveld. Tijdens de brunch in de ‘exhibition hall’ worden de diverse stands afgebroken terwijl je nog aan het twijfelen was of je nu wel of niet die ketting gemaakt van de vliezen van (de placenta van het kind van) de kunstenares zou gaan kopen. En je eigenlijk nog even had willen kijken bij die bizarre verlosbedden en fantomen.
Want alleen tijdens ICM kan je zowel een foto maken van een keurige geklede man die een (plastic) vagina aan het schoonpoetsen is als tegen een stand verkoopster zeggen “I really love your boobs and vagina” waarop zij antwoordt “I know, everybody keeps fondling them”.

En dan wilde je eigenlijk ook nog even langs de posters waar aan het eind van de ochtend de helft ook al weer van verdwenen is. Op donderdag is het gewoon te laat voor ‘eigenlijk’. Gelukkig zijn andere collega’s van de KNOV wel op tijd langs de posters gegaan. Zij hebben een selectie gemaakt van interessante posters voor Nederland en van de aldaar gepresenteerde posters door Nederlanders. Die selectie kunt u in alle rust bekijken tijdens het ledencongres in September. Waaronder in elk geval de poster van Elke Slagt-Tichelman die met haar onderzoek naar de voorspellende factoren voor moeder-kind binding de Research Award 2016 gewonnen heeft. (foto volgt...). En daarnaast weet de KNOV hopelijk sommige inspirerende sprekers van deze ICM te strikken voor een presentatie tijdens het ledencongres. 

Vervoering 

De afsluitende Key Note lezing werd gegeven door Katsi Cook, een indiaanse vroedvrouw van de Mo-Hawk clan en succesvol onderzoekster, directeur en verbinder tussen de oorspronkelijke en latere bewoners van Canada. In haar taal stamt het woord voor familie af van het woord voor vuur omdat daar de familie samen komt. Ze vertelde prachtig over het indiaanse scheppingsverhaal en hoe tijdens elke zwangerschap de schepping zichzelf herhaalt. Ze besloot haar verhaal lachend met dat we haar woorden zeker zouden vergeten, ‘want dat is gewoon hoe wij mensen zijn’, maar hoopte dat de ziel van het verhaal in ons zou achterblijven middels het lied dat ze voor ons zong voorafgaand aan de officiële sluitingsceremonie. Hierbij nam de vorige president Francis Day-Stirk afscheid, evenals het oude bestuur. De ketting werd overgedragen aan Franka Cadee. Haar speech was kort en krachtig. Ze legde nogmaals uit waarom de focus op humanisering zal komen te liggen. Omdat veiligheid sowieso al besloten ligt in een humane geboortezorg. En (medische/fysieke) veiligheid alleen is niet genoeg om kwalitatief goede zorg te leveren. Dat kan pas als je je helemaal veilig voelt, ook emotioneel. Daarnaast parafraseerde ze het Afrikaanse principe van Ubuntu (‘ik ben doordat jij bent’) in ‘Midwives are because women are’. Om te besluiten met: “There is still a lot of work to do. As midwives we know as no other when it is time to breath and when it is time to push. Now is the time to push!"

En verder...
Qua inhoud heeft ICM genoeg inspiratie gegeven voor meerdere blogs. De kunst is om bij terugkomst niet meteen overmeesterd te worden door Chronos en die inspiratie te blijven delen met u de lezer. Terwijl ik dit schrijf, zit ik in een ‘lodge’ ergens in een National Park ten noorden van Toronto. Tussen het beren-en-eland-spotting en het forellen vangen in, moet het toch lukken om dat voor elkaar te krijgen. Bovendien zit ik hier met 3 andere verloskundigen die de afgelopen dagen weer hele andere sessies bezocht hebben dan ik. Hun breinen hoop ik ook nog voor u leeg te zuigen 😃.
Dus houd mijn blog in de gaten of volg @de_knov en #knovicm op Twitter. 

Liefde en onkruid

Ik heb deze week het boek 'Charlotte' van Pia de Jong in een adem uitgelezen. Zij beschrijft hierin het aangrijpende verhaal van haar dochter die een zeer zeldzame vorm van aangeboren leukemie had. Ze was eigenlijk opgegeven, maar mogelijk kon chemotherapie nog helpen. Pia en haar man kozen er echter voor om Charlotte deze behandeling (met een zeer kleine kans van slagen) niet te geven en haar mee naar huis te nemen. Ze zijn toen 'gewoon' heel veel van haar gaan houden. Door haar te voeden, te dragen en samen te slapen, zodat het kleine tere meisje voortdurend de liefde en veiligheid van met name haar moeder kon voelen. En ze genas. Ik was toevallig haar vroedvrouw, maar dat doet er verder niet toe. Een prachtig verhaal, dat niet wil aanzetten tot nooit chemotherapie toepassen, of dat claimt dat liefde alles overwint. Maar het bracht mij wel op de volgende gedachte. Ik denk al langer, vooringenomen als ik ben door mijn beroep, dat er een specifieke 'default' manier is om kinderen te krijgen en er voor te zorgen. De manier die de natuur ontworpen heeft als beste manier om een mensenkind tot wasdom te brengen. Maar nu komt de crux. Mensen zijn als onkruid. In het algemeen is onze diersoort namelijk ongelooflijk sterk. Dus blijk je enorm af te kunnen wijken van de 'default methode' van de natuur zonder dat dit noemenswaardige schade oplevert aan een individu. En hoe heerlijk is dat! wat een vrijheid levert dat op voor elke ouder in zijn/haar unieke situatie! Dat is precies waarom je je ook niet schuldig hoeft te voelen als je bevalling niet verliep zoals in 'de boekjes'. Of als je borstvoeding mislukt is. Dat je kan kiezen voor een carrière ipv fulltime moederschap en dat we daar geen 'mommywars' over moeten beginnen. En laat dat elkaar opzadelen met schuldgevoel nu precies zijn waarom ik me vaak ongemakkelijk voel als ik mijn vooringenomenheid over 'hoe het idealiter zou moeten' wil uiten. Wat ook heel mooi beschreven is hier. Maar ik denk dat het wel belangrijk is om vast te stellen wat die gouden standaard dan precies is, om er daarna naar believen van af te kunnen wijken. En te bedenken dat als je er op alle gebieden van afwijkt, de marge voor het gezond en veilig opgroeien van een kind dan wel erg krap wordt. Maar dat er oneindig veel mogelijkheden zijn om er gevarieerd van af te wijken, precies zoals bij jou/jullie past, of bij de situatie en eventuele complicaties. Dit is wat ik in mijn werk en leven ontdekt heb als 'gouden standaard' van de natuur:

• zo min mogelijk stress in de zwangerschap, voldoende tijd en ruimte om naar binnen te kunnen keren en de veranderingen in je brein en lijf rustig te kunnen doorstaan
• gezond en gevarieerd eten (veel groente en fruit, eten wat je oma nog zou herkennen et cetera)
• thuis en ongestoord bevallen
• minstens een jaar lang full time thuis blijven met je kind, bij voorkeur de moeder
• heel lang borstvoeding geven, minimaal 2 jaar, liefst het kind zelf laten aangeven wanneer het genoeg is
• samen slapen, ook op z'n minst het hele eerste jaar
• je kind zolang het nog past zo veel mogelijk bij je dragen in een draagdoek
• onvoorwaardelijk ouderschap en geweldloze communicatie 

Ook nu ik dit schrijf, hoor ik verontwaardigde stemmen dat dit overdreven is en dat er meerdere gelijkwaardige wegen naar Rome zijn. Dat klopt, maar alleen indien er sprake is van een verdere gezonde situatie kun je naar hartenlust andere routes nemen. Zonder noemenswaardige schade. Ja, kunstvoeding geeft meer risico op schade dan (lang) borstvoeding geven (o.a. astma, allergieën, obesitas, diabetes etc), maar er zijn volksstammen groot geworden op poedermelk zonder er al te veel nadelen van te ondervinden. Waaronder ondergetekende. Ook heb ik 'gewoon' in een kinderwagen en een aparte babykamer gelegen. En hee, ik leef nog steeds! Ben ook best gezond en gelukkig :-). Mogelijk heeft mijn jarenlange bindingsdrang/-angst hier nog haar oorsprong gehad, maar ook dat is een handicap die op te lossen viel. Ik heb een directeur van een grote onderneming begeleid met 4 kinderen. 4 x thuis bevallen en telkens vlot weer fulltime aan het werk waarbij haar man voor huis en kinderen zorgt. En zij een ijzeren kolfdiscipline op haar werk hanteert, waarbij ik geloof dat ze ook zonder moedermelk in deze situatie net zo liefdevol en gezond groot zullen worden. Mijn oom en tante waren vroeger mijn grote voorbeeld omdat zij elk 3 dagen werkten, 2 dagen zorgden en 1 dag per week een oppas aan huis hadden. En allebei interessante banen hadden en beiden gepromoveerd zijn. Ondanks de hoge gehaltes aan stresshormonen die ze in speeksel van baby's op de crèche vinden, is er inmiddels een hele generatie groot geworden die hier nauwelijks nog last van lijkt te hebben. Samen slapen is echt niet voor iedereen een uitkomst (bijvoorbeeld als je moeder vroedvrouw is die elke nacht wakker gebeld kan worden om daarna een krijsende dreumes te moeten achterlaten). Dus voel je niet schuldig als je andere keuzes maakt dan in het lijstje hierboven. Maar als de nood heel hoog is, weet dan dit dit de basis is van wat je kan doen om je kind een zo goed mogelijke start te geven. Als het ernstig ziek is, of bijvoorbeeld als jullie samen een zware bevalling hadden. En als alles goed is, volg dan je hart en je hoofd in waar je van 'de gouden standaard' wilt afwijken. Want het moet natuurlijk geen protocol worden ;-).

afwegen van risico's: wie bepaalt?

gevonden op mijn tijdlijn op Facebook vandaag: "The question isn't, "Does a woman have the right to put her baby at risk?" The question is, "Who gets to make the risk-utility analysis in decisions around childbirth?" We as parents get to choose to put our babies at risk every day. I choose to drive a car, I choose what sports they play, I choose if they are allowed to ride a bike, if they ride on the road or sidewalk. Why is birth different? Every day until they are choosing for themselves I choose the risk benefit ratio I feel comfortable with. No one's evaluation of risk to benefit is the same, since we all look at things through our own personal perspective. I wouldn't risk hockey, but many of my fellow Canadians do. My risk- benefit evaluation of vaccines is different that others. Only the mother can choose how to assess risk and benefit for her baby. Especially since she has to take into account her own risk benefit. The next question is who's rights are more important. What if the mothers life is at risk in order to benefit the baby. Happens every day in birth with c-sections. Who gets to choose which life is more important. It should only be that mother."